اشنایی با این ده اشتباه پرطرفدار
هر سال تابستان بحث استفاده از کلاس های آموزشی و تفریحی داغ می شود. در زمان برنامه ریزی برای استفاده کودکان از این کلاس ها، چه نکاتی می تواند والدین را از اهداف شان دور سازد؟
با نزدیک شدن فصل تابستان ، دغدغه والدین برای برنامه ریزی تابستان فرزندانشان رو به فزونی می گذارد. بیشتر والدین نیز برای این مدت، اصطلاح اوقات فراغت را به کار می برند. اما آیا تا به حال هیچ کدام از ما به روش های اشتباهی که از قضا میان بسیاری ازما از محبوبیت بالایی نیز برخوردار است، دقت کرده اید؟ آیا هیچ می دانیم با برنامه ریزی اشتباه چه فرصت گرانبهایی را از دست می رود؛ فرصتی که شاید در اختیار ما و فرزندمان قرار نگیرد.

برنامه ریزی صحیح برای تابستان و بهره گیری مناسب از آن می تواند آثار مثبتی در زندگی فرزندان مان به جا بگذارد؛ از جمله شکوفایی خلاقیت، افزایش بهداشت روانی، بهره گیری از استعدادها، ایجاد روابط مثبت با همسالان و ... تعطیلات تابستانی ، مهم ترین و طولانی ترین دوره فراغت کودکان است و نیز بهترین فرصت برای انجام این برنامه ریزی. همه والدین به هنگام برنامه ریزی به دنبال بهترین ها برای فرزندان خود هستند، اما گاهی برخی برای رسیدن به این خواسته ها مسیرهای اشتباهی را بر می گزینند.

1- خسته کردن کودکان: یکی از کارکردهای اساسی تاستان، رفع خستگی و تامین استراحت فرد است. کار مداوم بدون رفع خستگی موجب کاهش بازده و لطمه دیدن سلامت روانی فرد می شود. بنابراین ثبت نام کودکان در کلاس های اموزشی و غیرآموزشی فراوان، فرصت تجدید نیرو را از آنان گرفته و انرژی شان را کاهش می دهد.

2- غفلت از ارزش تفریح: کودک نیاز دارد اوقاتی را صرف تفریح کند تا سلامت بماند. گرفتن فرصت تفریح از کودک و پرکردن وقت او با کلاس های غیر تفریحی گوناگون، شادابی و نشاط او را کاهش داده و سلامتش را تهدید می کند.

3- بی توجهی به علایق کودک: استعدادهای کودک در زمینه و شرایط مساعدی قرار بگیرد، به فعل تبدیل می شود؛ بنابراین شناسایی این زمینه ها در زندگی کودک خود را بدون توجه به این موضوع در کلاس های مختلف ثبت نام می کنند، جلوی پیشرفت و شکوفایی استعدادهای بالقوه کودک را می گیرند. توجه به علایق کودکان، گام اول حرکت به سوی شناسایی استعدادهای آنان است.

4- تکیه بر فعالیت های انفرادی: برخی والدین با مشغول کردن بیش از حد کودکان به فعالیت های انفرادی مانند کلاس های آموزشی خصوصی، فرصت مشارکت اجتماعی را از کودک دریغ می کنند. اوقات فراغت علاوه بر تاثیرات فردی که در شخصیت کودک دارد، به رشد مهارت های اجتماعی او نیز کمک می کند. عضویت در شبکه های اجتماعی موجب بهبود روابط اجتماعی فرد می شود. اگر کودک شما قادر به ارائه قابلیت های فردی خود در سطح اجتماعی نباشد، امیدی به زندگی شاد و سرشار از موفقیت برای او نمی رود.

5- نقص آزادی و اختیار کودک: داشتن اوقات فراغت مستلزم داشتن اختیار و آزادی عمل است. درست است که بچه ها تجربه و دانش لازم برای برنامه ریزی زندگی خود ندارند، ولی فراموش نکنیم که تصمیم گیری های درست حاصل تجربه است و تجربه حاصل تصمیم گیری های غلط.
پس بهتر است با اختیار دادن به کودکان در تصمیم گیری و تجربه اندوزی را نیز به فواید اوقات فراغت اضافه کنیم. بنابراین لازم است کودک در این اوقات با خیالی اسوده و آزادی عمل ، فعالیت مورد نظرش را فقط به خاطر خود و به دلخواه و حتی بدون توجه به نتایج مادی و غیره انجام دهد. اگر از تحمیل فعالیت دلخواه و مورد علاقه خود به کودکان پرهیز کنیم ، اوقات فراغت را تبدیل به فرصتی برای رشد مهارت های زندگی در کودکان کرده ایم.

6- تقلید از دیگران: گاهی در پر کردن اوقات فراغت کودکانمان به تقلید از دیگران رو می اوریم. هر فعالیت یا کلاسی را به صرف انتخاب دیگران در زمره انتخاب های خود قرار می دهیم. باید به خاطر داشته باشیم، افراد هم از لحاظ توانایی و هم از لحاظ میزان لذتی که می برند، با هم تفاوت دارند و بنابراین فعالیتی واحد نمی تواند برای همه مفید باشد.

7- نا آشنایی با مفهوم اوقات فراغت: مفهوم اوقات فراغت هنوز برای برخی والدین روشن نیست و آنها به جای در نظر گرفتن علایق کودکان، خواست های خود را در نظر می گیرند و حتی گاهی آرزوهای تحقق نیافته کودکی خود را به عنوان فعالیت های مناسب به آنها پیشنهاد و بلکه تحمیل می کنند و این امر کاملا برخلاف مفهوم اوقات فراغت است که به انجام فعالیت های مورد علاقه کودکان تاکید دارد.

8- آموزش هر چه زودتر، بهتر: بسیاری از والدین تصور می کنند اگر فرزندشان آموزش هر مبحثی را از همان سنین پایین شروع کند، برای او بهتر است و به این ترتیب یادگیری برای او عمیق تر خواهد بود. این در حالی است که در زمینه آموزش همه مباحث چنین اتفاق نظری میان صاحنظران وجود ندارد. برای مثال ، برخی معتقدند آموزش خواندن و نوشتن زبان دوم، بهتر است پس از یادگیری خواندن و نوشتن زبان مادری صورت بگیرد و پیش از آن، کودکان فقط در زمینه صحبت کردن زبان دوم آموزش ببینند.

9- پر کردن بیش از حد وقت کودکان: اگر چه شرکت در فعالیت های برنامه ریزی شده فواید بسیاری برای کودکان دارد، اما والدین باید مراقب باشند تا وقت کودکان را بیش از حد پر نکنند. وقتی اوقات فراغت مملو از فعالیت های برنامه ریزی شده باشد، کودکان فرصتی برای بازی های آزاد و فعالیت های شاد خانوادگی که نقش مهمی در رشد مهارت اجتماعی آنان دارد، نخواهند داشت.
به نظر می رسد والدینی که تابستان کودکشان را بیش از حد پر می کنند ، احساس می کنند اگر فرزندان شان در تمام انواع فعالیت ها شرکت نداشته باشند ، والدین خوبی نیستند. الکایند (2003) تاکید می کند کودکانی که تحت فشارند تا در زمینه های بسیاری به موفقیت دست یابند ، فرصت بازی به شیوه های طبیعی و خلاقانه، شرکت در روابط خانوادگی و دستیابی به خودآگاهی را از دست می دهند. روزنفلید معتقد است پرداختن به بازی های بدون ساختار، به کودکان فرصت می دهد علایق شان را دنبال کنند، شخصیت شان را بروز دهند و روش هایی را برای ساماندهی اوقات شان بیاموزند.

10- نداشتن برنامه ریزی: گاهی والدین احساس می کنند که نباید به کودکان شان سخت بگیرند و با این تفکر از هر گونه برنامه ریزی برای زمان تابستان اجتناب می کنند. کودکان این دسته از والدین یشتر وقت خود را پای برنامه تلویزیون – که محتوای بسیاری از آنها مناسب کودکان نیست- و بازی های یارانه می گذرانند. این فعالیت ها نه تنها مفید نیست، بلکه میزان زیاد ان به افزایش وزن، کم تحرکی و کاهش خلاقیت منجر می شود و وقت گرانهای کودکان را تلف می کند.

چند پیشنهاد :
برای استفاده بهتر از این اوقات بهتر است والدین با برگزاری نشست های خانوادگی، برای برنامه ریزی اوقات فراغت همه خانواده (به خصوص کودکان) هم فکری کنند تا برنامه ریزی سنجیده تری ارائه کنند، با طرز فکر و اولویت های ذهنی فرزندشان آشناتر شوند و نیز شیوه مشورت و تصمیم گیری گروهی را به کودکان شان بیاموزند . وقتی شما صادقانه نشان می دهید که آمادگی شنیدن نظر فرزندتان را دارید، آنها نیز برای شنیدن نظرهای شما امادگی بیشتری از خود نشان می دهند.
در زمان هم فکری خانوادگی برای برنامه ریزی اوقات فراغت، نگاهی هم به پیشنهادهای ما بیندازید:
• پیاده روی صبحگاهی / عصر گاهی در پارک محل
• رفتن به فروشگاه و خرید کردن خانوادگی
• مسابقه اسم فامیل خانوادگی
• برنامه ریزی برای بازید اقوام
• مسافرت خانوادگی
جا دارد در این راستا برنامه ریزی بهتر تابستان، نگاهی نو به این زمان بیندازیم و در پایان مهم است به یاد داشته باشیم که فعالیت های فوق برنامه به خودی خود مسئله ساز نیستند. کودکانی که در این فعالیت ها شرکت می کنند، از فواید زیادی بهره مند می شوند، اما والدین باید از تله «فعالیت های بیشتر، اوقات فراغت» اجتناب کنند و مراقب سندرم «فرزند من از فرزند شما گرفتارتر است» باشند!